Музей старажытнабеларускай культуры

Музей старажытнабеларускай культуры быў створаны рашэннем Бюро Прэзідыума Акадэмп навук БССР 7 ліпеня 1977 г. як навуковы аддзел Інстытута мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору Акадэміі навук БССР (ІМЭФ). Вываз помнікаў старажытнабеларускага мастацтва ў Акадэмію навук пачаўся яшчэ ў працэсе падрыхтоўкі матэрыялаў для «Збору помнікаў гісторыі і культуры Беларусі». Даследаванне тэрыторыі рэспублікі ў 1969 г. пачалося з Брэсцкай вобласці, а менавіта на яе тэрыторыі ў храмах захавалася найбольш ікон і скульптур. Незадоўга перад гэтым прайшла кампанія па масавым закрыцці храмаў, у некаторых з іх яшчэ заставаліся без усялякага дагляду творы царкоўнага мастацтва. На гарышчах і званіцах шэрага дзеючых цэркваў захоўваліся абразы і скульптуры з суседніх зачыненых.

Першыя абразы былі дастаўлены ў Мінск у канцы 1969 г. з Брэсцкага раёна і са Століна. Найбольш паспяховымі былі летнія экспедыцыі 1970—1971 гг. — прывезена 16 уніяцкіх скульптур 18 ст. з царквы Міхаіла Архангела ў в. Сцяпанкі, абразы «Замілаванне» 1751 г., «Пакроў» 1649 г. і «Праабражэнне» 1648 г. з Маларыты, абразы апосталаў з Кажан-Гарадка, унікальныя саламяныя царскія вароты з Вавуліч, якія экспануюцца цяпер у філіяле Нацыянальнага мастацкага музея Беларусі (НММ) у Раўбічах. На працягу 1969—1973 гг. пераважна з Брэсцкай вобласці ў ІМЭФ было вывезена болыи за 250 прадметаў старажытнага мастацтва. Аднак 21 чэрвеня 1974 г. калекцыя з 241 твора была перададзена ў Дзяржаўны мастацкі музей БССР (ДММ), у IМЭФ пакінута 13 скульптур і 42 предметы дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва для будучага этнаграфічнага музея.